همایش بین‌ المللی علم اطلاعات جغرافیایی

صفحه اصلی / دومین همایش بین‌ المللی علم اطلاعات جغرافیایی: بنیادها و کاربردهای بین رشته ای و ششمین بزرگداشت روز جهانی GIS و هفته آگاهی جغرافیایی

پهنه‌بندی حساسیت به بیابان‌زایی حوضه کویر نمک استان خراسان رضوی با استفاده از مدل ESAs و فن‌آوری GIS و RS

نویسندگان :

علی اصغر طالبان فرد¹ مرتضی اکبری² محمود اعظمی راد³ احمد امامیان⁴

1- دانشگاه فردوسی مشهد 2- دانشگاه فردوسی مشهد 3- دانشگاه فردوسی مشهد 4- دانشگاه فردوسی مشهد / اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان رضوی

کلمات کلیدی :

تخریب سرزمین، پوشش گیاهی، شدت بیابان‌زایی، حوضه کویر نمک

چکیده :

هدف اصلي اين پژوهش، شناسايي و ارزيابي شاخص‌ها و معيارهاي بيابان‌زايي و تخريب سرزمين در حوضه كوير نمك و پهنه‌بندي عرصه بر اساس ميزان حساسيت به بیابان‌زایی است. اين پژوهش با استفاده از مدل ارزيابي حساسيت‌هاي زيست محيطي اراضي (ESAs) و جمع آوری داده های موجود و داده های سنجش از دور و پردازش آنها در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) صورت گرفت. ابتدا 5 معيار اصلی بیابان‌زایی و تخریب سرزمین، شامل خاك، اقليم، پوشش گیاهی، فرسایش و نحوه مديريت انتخاب، سپس براساس نظرات کارشناسی و مطالعات میدانی شاخص های هر معیار بین عدد 1 و 2 وزن دهی شدند. سپس با محاسبه ميانگين هندسي شاخص‌های هر معیار، اندکس کیفیت معیارها تعیین و نقشه هر معيار تهیه گردید. نقشه پهنه بندی حساسیت به بیابان‌زایی اراضی حوضه کویر نمک استان با استفاده از کلاسه بندی استاندارد مدل و با محاسبه میانگین هندسی کیفیّت معیارها بدست آمد. نتایج نشان داد از میان 5 معیار اصلی، بترتیب پوشش گیاهی، اقلیم، فرسایش، مدیریت و معیار خاک سهم موثری در بروز پدیده بیابان‌زایی دارند. در حدود ۸.۵ درصد از اراضی منطقه در کلاس شکننده (F) و در حدود ۹1 درصد منطقه در کلاس های بحرانی (C1, C2, C3) و بخش کوچکی از منطقه دارای پتاسیل (P) بیابانزایی است.